اگر تا دیروز مراقب بودید تا لنز کوچک یک دوربین دیجیتال، ناخواسته لحظه‌ای شما را در یک مهمانی خصوصی شکار نکند ، امروز باید نگران باشید که حتی اطلاعات پاک شده تلفن همراه، کامپیوتر و دوربین شخصی‌تان می‌تواند بازیابی شود و مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

افرادی که به صورت حرفه‌ای با وسایل دیجیتال سروکار دارند، معتقدند بازیابی (Recovery) اطلاعات از این وسایل کار ساده‌ای است بنابراین در زمانی که اطلاعات، نوشته‌ها، عکس‌ها و... را از دوربین، لپ‌تاپ یا نوت‌بوک و حتی برخی تلفن‌های همراه پاک می‌کنیم، می‌توانیم انتظارداشته باشیم که بخشی از این اطلاعات براحتی بازیابی و قابل استفاده می‌شوند.

این در حالی است که معاون مبارزه با جرایم رایانه‌ای پلیس آگاهی ناجا هم با اشاره به افزایش 26 درصدی این گونه جرایم در کشور به مردم هشدار می‌دهد که بخش مهمی از آن مربوط به موضوعات متعددی مثل اخاذی، تهدید و... است.

رضا هاشمی، کارشناس ارشد رایانه و فناوری اطلاعات با بیان این که بسیاری از دستگاه‌ها علاوه بر داشتن گزینه حذف (Delete) و (Format) گزینه‌های دیگری مانند (Undelete) و (Unformat) هم دارند، می‌گوید: اگر صاحبان دستگاه‌ها از وجود چنین امکاناتی مطلع باشند می‌دانند که اطلاعات پاک شده براحتی قابل دسترسی است. او سعی می‌کند به طور ساده توضیح دهد که با ذخیره هر فایل در دستگاه جدولی در حافظه تشکیل می‌شود که نشان می‌دهد نقطه شروع و نقطه انتهایی و نیز طول آنچه ذخیره شده، چقدر است. وقتی کاربر این اطلاعات را پاک می‌کند، درواقع آن را به طور نرمDelete می‌کند؛ یعنی آن فضایی که فایل در آن ذخیره شده، خالی می شود؛ در حالی که اطلاعات هنوز وجود دارد.

وی راه‌حل رفع این نگرانی را بازنویسی یا wipe می‌داند و توصیه می‌کند: «چنانچه قصد دارید حافظه دستگاه را از اطلاعات ذخیره شده به طور کامل پاک کنید، می‌توانید رم یا حافظه را از دستگاه مثل دوربین خارج و به لپ‌تاپ یا کامپیوترتان وصل کنید و با استفاده از تکنیک وایپ (wipe) آن را بازنویسی کنید. در این صورت اطلاعات به طور واقعی حذف می‌شود.»

اطلاعات شخصی و خانوادگی تان را پاک کنید

از اوایل دهه 80 با ورود انواع دستگاه‌های الکترونیک و افزایش سطح دسترسی به این وسایل، راه سوءاستفاده از اطلاعات موجود در این دستگاه‌ها باب شد. علت آن را برخی به کنجکاوی و اشتیاق افراد برای اطلاع از تصاویر و نوشته‌های خصوصی دیگران می‌دانند که متاسفانه این عادت در بین افراد جامعه کم نیست.

علیرضا شیرازی، مدیر سایت بلاگفا دراین‌باره معتقد است: آنچه با ورود این وسایل باعث آزار شهروندان شده، تجاوز به حریم خصوصی آنان است.

شاید در یک کشور با فرهنگی متفاوت، افشای تصاویری از مهمانی خصوصی افراد و قرار گرفتن فیلم و تصاویر آن در شبکه اینترنت آزاردهنده نباشد، ولی در ایران این مساله حساسیت‌برانگیز است.
سیدجواد آرامی، روان‌شناس هم با اشاره به آسیب‌زا بودن بسیاری از ابزارهای اطلاعاتی تنها به دلیل استفاده و کاربرد نامناسب آن می‌گوید: استفاده از این وسایل ا‌رتباطی به فرهنگ برخورداری از ابزارهای فناوری و اطلاعاتی برمی‌گردد، همچنین هر کدام از این ابزارها می‌تواند در جهت مناسب یا غیرمناسب مورد استفاده قرار گیرد.

وی با بیان این که تجسس و کنجکاوی و اطلاع گرفتن از زندگی شخصی افراد امری غیرطبیعی است، گفت: تجسس و کنجکاوی بیش از حد و به صورت غیرطبیعی نشانه نوعی اختلال روانی است و افرادی که از سلامت روانی برخوردارند، نیازمند کنجکاوی در مسائل شخصی دیگران نیستند.

این روان‌شناس درخصوص وظیفه مردم برای پیشگیری از این قبیل آسیب‌ها نیز توصیه می‌کند: خانواده ها باید از حقوق خود آگاهی پیدا کرده و به هر کسی اعتماد نکنند و تلفن همراه یا دوربین شخصی‌شان را به عنوان یک وسیله در اختیار دیگران نگذارند.

شیرازی نیز درباره این که چرا چنین سوءاستفاده‌هایی از تصاویر و فیلم‌های خصوصی افراد صورت می‌گیرد به سطح سواد و آگاهی صاحبان این وسایل اشاره می‌کند و می‌گوید: بیشتر افراد سواد کار کردن با وسایل الکترونیکی را ندارند یا دست‌کم سواد مردم ما در این زمینه از دیگر کشورها کمتر است، از سوی دیگر کسانی که از کیفیت این فناوری آگاهی دارند، معمولا جوانند که شاید در بعضی موارد موازین اخلاقی را آنچنان که باید، پاس نمی‌دارند.

بیشترین سوءاستفاده زمانی رخ می‌دهد که فرد دوربین یا تلفن همراهش را برای تعمیر در اختیار کسی قرار می‌دهد که متاسفانه عکس و فیلم شخصی آنان در مدت کوتاهی به اینترنت منتقل می‌شود.

به هر کسی اعتماد نکنید

به گفته کارشناسان، علاوه بر زمانی که فرد به انگیزه تعمیر دوربین، لپ‌تاپ و تلفن همراه مشتریان به سوءاستفاده از اطلاعات شخصی دیگران می‌پردازد، در برخی موارد، فیلمبرداران مجالس عروسی هم به سوءاستفاده از فایل عکس و فیلم این مجالس می‌پردازند. پلیس در این زمینه بارها هشدار داده است که برای تصویربرداری از مجالس خصوصی‌تان حتما به آتلیه‌های رسمی و دارای مجوز قانونی مراجعه کنید؛ چراکه اطمینان کردن به هر فردی می‌تواند تبعات نامطلوبی داشته باشد.

از سوی دیگر، این روزها دوستی‌های اینترنتی و ارسال عکس به یکدیگر یکی از شیوه‌های دوستی و آشنایی بین افراد است. پلیس در این زمینه هم به افراد هشدار داده تا سریع به یکدیگر اعتماد و عکس رد و بدل نکنند، چراکه براساس تجربه، بسیاری از عکس‌ها و تصاویر بعد از مدتی از طریق فتوشاپ سوءاستفاده شده و در قالب تصاویر مستهجن به نمایش درمی‌آید.

هشدار کافی است، آموزش دهید

کنجکاوی و جذابیت ورود به حوزه خصوصی زندگی مردم این روزها آنقدر زیاد شده که بسیاری از سایت‌ها و حتی نشریات بخش‌هایی از اطلاعات خود را به تصاویر و اطلاعات زندگی خصوصی افراد بویژه افراد سرشناس اختصاص داده‌اند، این امر هرچند به طور طبیعی نامطلوب نیست ولی آنجا که بدون رعایت حقوق و اجازه افراد صورت گیرد، به شکل آسیب اجتماعی جلوه‌گر می‌شود. شیرازی در این باره با ذکر نمونه‌هایی از انتشار تصاویری از زندگی خصوصی فلان هنرپیشه و حتی بلوتوث مراسم جشن عروسی افراد که براحتی بین تلفن‌های همراه رد و بدل می‌شود، از لزوم آموزش مردم بخصوص جوانان یاد می‌کند و می‌گوید: بسیاری از جوانان از زشتی عمل خود آگاه نیستند. او پیشنهاد می‌کند: «هشدار کافی است، راهکار ارائه کنید ، به نظر من ، صدا و سیما و نیروی انتظامی باید با برنامه‌سازی مردم را آگاه کنند تا سواد مردم در این زمینه بالا برود.»

دست آخر شکایت کنید

با همه این اوصاف، آنچه باید بر آن تاکید کرد ، این است که چنانچه از سوی افراد سوءاستفاده‌گر اطلاعات، فیلم‌های خانوادگی و تصاویر خصوصی‌تان منتشر شد، باید با مراجعه به دادسرای ویژه چرائم رایانه‌‌ای از متهم یا متهمانی که مبادرت به چنین کاری کرده‌اند، شکایت کنید، اما توصیه ما پیشگیری است.

ورود تکنولوژی و امواج فناوری هرچند همواره باعث رفاه و راحتی مردم جامعه است، اما اگر سطح آگاهی مردم نسبت به سطح دسترسی آنان به این ابزار افزایش نیابد، می‌توان شاهد اعمال غیراخلاقی بود، یعنی همان چیزی که امروز در کشورمان شاهد آنیم.

و باز هم نقش خانواده در پیشگیری از این اتفاق هم از طریق مراقبت از اطلاعات شخصی و هم آموزش به فرزندان برای

حفظ حقوق دیگران بسیار مهم است.

منبع :جام جم آنلاین

تنظیم :داوودی